Baltık Klinti
Baltık Klint (Clint, Glint; Estonca: Balti klint, İsveççe: Baltiska klinten, Rusça: Балтийско-Ладожский уступ, Глинт), Baltık Denizi'nin çeşitli adalarında, Estonya'da, Rusya'nın Leningrad Oblastı'nda ve İsveç'in Gotland ve Öland adalarında görülen erozyon sonucu meydana gelmiş kireç taşı uçurumlarıdır. 1928'deki 50 kron banknotunun ve 1992'deki 100 kroni banknotunun arka yüzünde yer aldı.
Baltık Klint, günümüzde yamaç geri çekilmesi gösteren aktif bir yeryüzü biçimidir.[1] Ancak Baltık Klint'in buzul sonrası dönemde hangi dereceye kadar ortaya çıktığı ya da Fennoscandian Buz Tabakası tarafından şekillendirilen uçurum benzeri formlardan evrimleşip gelişmediği bilinmemektedir.[1] Gotland'da 20. yüzyılda uçurumun geri çekilme oranları 0.15 ila 0.78 cm/yıl olarak tahmin edilmektedir.[1] Gotland'daki Baltık Klint geri çekilmesi, kıyı platformlarını genişletti.[1]
Coğrafya
[değiştir | kaynağı değiştir]
Baltık Klint, İsveç'teki Öland adası kıta sahanlığı ve Estonya'nın Osmussaar ve Suur-Pakri adalarından Paldiski'ye, Finlandiya Körfezi ve Neva Nehri'nin güney kıyısı boyunca, Rusya'daki Ladoga Gölü'nün güneyindeki bölgeye kadar yaklaşık 1200 km boyunca uzanır.
Uçurum, Estonya'nın Ida-Viru İlçesi, Kohtla Parişi, Ontika'da deniz seviyesinden 55.6 m yüksekliğe ulaşır. Birçoğu şelale ve akıntılar oluşturan çok sayıda nehir (Narova, Luga, Izhora ve Tosna dahil) tarafından kesilir.25 m'lik serbest düşüşü ile Valaste Şelalesi (Kohtla Parişi'nde) en bu şelalelerin en yükseğidir.
Öland ve Gotland'da klint boyunca rauk olarak bilinen bir dizi deniz yığını görülür.[2] Gotland örneğinde, Silüriyen çağında var olan resifleri temsil eden kireç taşında rauk oluşumları görülür. Dalgalar kireç taşı kayalıklarına vururken, önceden var olan dikey çatlaklar aşınmaya ve genişlemeye başladı. Sonunda bu, geride kalan merkezi kaya kütlesi ile birleşen ve bir rauk haline gelen mağaraların oluşumuna yol açtı. Özellikle yüksek rauk konsantrasyonlarına sahip alanlar Kuzey Gotland'da Fårö ve kuzeybatı Öland'daki Byrum'dur.[3] Bazı rauklar uçurumların yanında veya uçurumların bir parçası olarak meydana gelirken, bazılarının uçurumla daha zayıf bir ilişkisi vardır ve bazılarının uçurumlarla herhangi bir ilişkisi yoktur.[1]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b c d e Rudberg, Sten (1967). "The cliff coast of Gotland and the rate of cliff retreat". Geografiska Annaler. 49 (2). ss. 283-298. doi:10.2307/520895.
- ^ "Så stiger rauken ur havet". Forskning & Framsteg (İsveççe). 1 Eylül 2001. 23 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Şubat 2019.
- ^ "Glöm Gotland – här är okända svenska platserna som har raukar". Expressen (İsveççe). 5 Ağustos 2018. 5 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2019.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]